Dr inż. Marcin Gano, badacz z Centrum Zaawansowanych Materiałów i Procesów Wytwarzania ZUT, odbył w czerwcu 2025 r. staż naukowy w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, w Zakładzie Radiometrii i Monitoringu Skażeń.
W trakcie programu szkoleniowego pracował na nowoczesnym systemie analitycznym – UHPLC połączonym ze spektrometrem mas typu Orbitrap Exploris 120. To urządzenie pozwala wykrywać i analizować nawet śladowe ilości substancji chemicznych w wodzie czy ściekach, w tym związki PFAS, znane jako „wieczne chemikalia”.
Dr Gano zdobył praktyczne doświadczenie w ilościowym oznaczaniu związków organicznych i analizie ich fragmentów, zatężaniu próbek metodą SPE (ekstrakcja do fazy stałej), a także w badaniu struktury nowych związków organicznych przy użyciu wysokorozdzielczej spektrometrii mas (HRMS).
Podczas pobytu w WAT dr Gano potwierdził strukturę otrzymanych przez siebie specjalistycznych związków chemicznych – tzw. chiralnych soli typu salen.
Chiralne sole typu salen to specjalne związki chemiczne, które mają zdolność do wpływania na kierunek przebiegu reakcji chemicznych – można powiedzieć, że „sterują” cząsteczkami tak, by powstawał tylko jeden, pożądany wariant produktu (enancjomer).
Ich budowa oparta jest na szkielecie tzw. salenu, czyli pochodnej aldehydu salicylowego, który łączy się z różnymi fragmentami organicznymi, tworząc sole o określonej chiralności – czyli formie przestrzennej niebędącej swoim lustrzanym odbiciem (jak lewa i prawa dłoń). Dzięki temu znajdują zastosowanie w nowoczesnej chemii asymetrycznej, m.in. do syntezy leków czy związków biologicznie czynnych.
